Nova Evropa

izgradnjom željeznica i veza s ostalom zemljom, Naročito зе Јаја stala razvijati, kad je tamo, zaslugom cijonističke organizacije, podignuto moderno јеугејзко ргедбтадје Те!-Ау1у {što znači na jevrejski: »Brijeg premaljeća«), — Jevreji ovih luka razlikuju se bitno od Jevreja po »svetim« gradovima, time šio ima medju njima mnogo manje staraca a mnogo više sposobnih radnika za privredu, budući da ih kod useljivanja nijesu vodili vjerski motivi već privredni i nacijonalni, Ta ogromna razlika očituje se jasno već i u zdravijoj podjeli zvanja medju onima koji sami privredjuju. Da s ovakim ekonomskim ozdravljenjem ide naporedo i kulturno, to se po sebi razumije, Dok se u »svetim« gradovima čuje jevrejska riječ samo u bogomolji, poput kakve legendarne relikvije, dotle se čuje živa jevrejska riječ svugdje u Tel-Avivu, na gradnjama i u radijonama, na žetalištima i po igralištima, Tu stanuje već elemenat koji nastoji da oživotvori ciljeve cijonizma na ekonomskom i kulturnom polju,

3, Novo seosko stanovništvo (kolonisti i radnici izvan gradova, na selima, i kod cestogradnja i sličnih javnih radova), koji su početkom rata brojali na jedno 12.000, danas ih ima barem 20.000 {vjerojatno još više), Ova kolonizacija je vodjena na čistim ekonomskim principima, u zajednici s nacijonalnim, a u novije doba {od 1908) i socijalnim idejama,

Prva jevrejska seoska kolonija u Palestini nastala je, nakon dugih predradnja, 1882 «godine, u blizini Jafe, i nazvana je PetahTikva (jevrejski: »Vrata nade«), Tu su se naselili ruski i rumunjski intelektualci, medju njima mnogi apsolventi visokih škola, Oni su bili prvi cijoniste na djelu, Uskoro su onda nastale i druge slične kolonije, Njihov je opstanak bio kroz mnoge godine ugrožen, jer su ovi pijoniri imali sve protivu sebe: teškoće rada i nepoznavanje ispravnih metoda zasadjivanja, nedovoljnu fizičku pripremu i podneblje na koje nijesu bili navikli, te bolesti, naročito malariju, razbojničke napadaje bedujina, ogromne turske poreze ['/, od bruto prihoda žetve, bez obzira na uloženi kapital), a đa za sve to država ništa nije pružala, već su naprotiv kolonisti, povrh toga, morali iz svojih sredstava graditi ceste i škole, izdržavati stražarsku i sanitetsku službu, i t, d, Razumljivo je da bi bili propali, kraj sveg svog idealizma i herojizma, da im nije izdašno pomogao pariski bogataš baron Edmond Bočild, a kasnije i jevrejsko društvo za kolonizaciju »Тса«, Које је slalo stručnjake da upravljaju tim kolonijama, tako da one danas već stoje — nakon 30 do 40 godina — na vlastitim nogama u pogledu samouprave.

Ove kolonije bile su nastale na temelju privatnoga vlasništva, pa kako je svaki kolonista imao više zemljišta nego što je mogao sam da obradi sa svojom obitelj, bio je primoran da radi s arapskim radnikom, Tako opet nije postignuto što je cijonizam želio: regeneracija jevrejskoga naroda u poljoprivredi, — premda je bilo u zemlji dosta jevrejskoga radništva; ali je jevrejski radnik bio skuplji od arapskoga, koji živi u najprimitivnijim i najskromnijim prilikama, Ovo se stanje promijenilo, u načelu, tek kad je sama cijo-

359