Nova Evropa

Naši dijalektičari neće da vide ovdje nemogućnost njihove »metode«, već se upravo natječu ko će »otkriti« koju novu antitezu nekoj drugoj »novo pronadjenoj« tezi, lako je neki znameniti njemački dijalektičar »ustanovio«, da je umjeinost teza a njoj antiteza »so cius« (!?) (otuda je onda navodno kao sinteza ispala — socijalna književnost!); ili, drući primjer: preventivna medicina je antiteza gradjanskoj medicini, itd.,. Interesantan je slučaj sa Teudalizmom: jedared tvrde dijalektičari, da je kapitalizam antiteza feudalizmu; drugi put je hrišćanstvo ta antiteza, treći put je hrišćanstvo opet t, zv, »Uberbau« feudalizma, itd.. Zašto bi baš kapitalizam bio nje6ovom antitezom? — Tu je, kažu oni, post hoc ergo — antiteza! Ako bismo usvojili ovakav vremenski slijed kao pravilo za utvrdjivanje antiteze, onda bismo isto tako morali reći da je jedanput le d antiteza vodi, a druši putdaje par a antiteza. Mi dakle nikada unaprijed ne možemo ustanoviti antitezu, nedo tek unatrag, po svršenom razvoju, a budući da, po svemu, izvjesna teza može imati više »antiteza«, ne može se onda tvrditi da je naprimjer feudalizam morao nužno preći u kapitalizam, i to navodno zato što je ovo antiteza (suprotnost) onome, jer se feudalizam može [{teoretski) razviti i u druge društvene forme a ne baš u kapitalizam, Prema tome nemaju dijalektičari u svom dijalektičkom materijalizmu nikakova oslonca za tvrdnje o budućim razvojima, već ni хђоб (оба što ne mogu ustanoviti »pravu« antitezu. Oni moraju zapravo uzajimati! Ustanovi li, naime, neki ozbiljan socijolog ili nacijonalni ekonom, da je velika vjerojatnost da će se iza stadija kapitalističke forme produkcije dobara razviti kolektivistička, onda dijalektičari, umjesto da nastoje tu misao utvrditi znanstveno, oni se jednostavno ubvate za nju i u svom pjesničkom zanosu trube okolo da je kolektivizam tobože suprotnost-antiteza kapitalizmu; i naivno tvrde, da je upravo taj i takav razvoj zato nuždan što je »dijalektički«! Oni vide svuda suprotnosti, samo ne u svojim mislima i tvrdnjama! Ali, suprotnosti su navodno izvjesne i odredjene, a pronaći, odnosno ustanoviti ih, može samo naročiti talenat, valjda gdenij, dok običnom smrtniku preostaje samo da vjeruje u vještinu i u talenat izvjesno8 pomazanikadijalektičara, jer »nije svako ni za filozofiju«! Ili, o istom misteriju posve drufo mišljenje шпа 5. Р. Bosanac, koji kaže: »Dijalektičkim materijalistima. nepotrebno је ,odredjivati' pojedine suprotnosti, — jer su suprotnosti bezbrojne«! Dok dakle »Brandler« priznaje potrebu »odrediivanja« suprotnosti (kako to svi »proleterski pisci« čine), »S, P, Bosanac« n'ječe potrebu »odredjivanja« suprotnosti; nisu li dakle i moz8ovi naših dijalektičara podvrgnuti fatalnom »zakonu o prožimanju suprotnosti«!.,.,

Kao drugi misterij iznio sam bio, u onom svom članku, uvodjenje sinteze u dijalektičku formulu razvoja, U problem Ovog misterija se moj kritičar »Brandler« uopće ne upušta, bilo

141